Miejsca obsługi podróżnych są integralną częścią autostrad i dróg ekspresowych. Pod koniec 2021 roku w Polsce funkcjonowało aż 231 takich obiektów. Mają one umożliwiać zorganizowanie odpoczynku na trasie, zjedzenie posiłku, zatankowanie auta czy przenocowanie w hotelu. Sprawdź, co jeszcze warto wiedzieć o miejscach obsługi podróżnych i jakie usługi oferują obiekty zaliczające się do poszczególnych kategorii.
Co oznacza skrót MOP?
Podczas przemieszczania się po drogach szybkiego ruchu kierowcy i ich pasażerowie niejednokrotnie spotykają się z niebieskimi tablicami informacyjnymi z napisem MOP. Skrót ten oznacza Miejsce Obsługi Podróżnych. Są to specjalne punkty postojowe znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie dróg klasy A (autostrady) i klasy S (drogi ekspresowe).
W zależności od kategorii obiektu w obrębie miejsca obsługi podróżnych można znaleźć:
- stację paliw;
- parkingi dla samochodów osobowych i ciężarowych;
- urządzenia sanitarne — toalety i prysznice;
- strefy wypoczynku;
- stanowiska obsługi pojazdów;
- punkt informacji turystycznej;
- lokale oferujące usługi gastronomiczne czy noclegowe;
Miejsca obsługi podróżnych a prawo
Zasady funkcjonowania miejsc obsługi podróżnych reguluje rozdział 3. działu III Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 14 maja 1997 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych.
Przepisy określają, że obiekty obsługi podróżnych powinno się lokalizować oddzielnie dla każdego kierunku ruchu. Ponadto definiują minimalną odległość pomiędzy sąsiednimi MOP-ami — co najmniej 15 km; i minimalny dystans od przejścia granicznego — 3 km. W regulacji znajdują się również inne ważne wytyczne dotyczące m.in. parametrów technicznych miejsc postojowych czy jezdni manewrowych.
Jaką funkcję pełni MOP na autostradzie i drodze ekspresowej?
Obiekty MOP na autostradzie czy drodze ekspresowej mają zapewniać kierowcom i ich pasażerom optymalne warunki do odpoczynku podczas podróży. Z założenia mają być zlokalizowane w regularnych odstępach i gwarantować dostęp m.in. do stacji paliw, miejsc postojowych, toalet czy obiektów gastronomiczno-hotelowych.
Zgodnie z przepisami Unii Europejskiej miejsca obsługi podróżnych powinny znajdować się nie rzadziej niż co ok. 100 km. Lokalizację MOP-ów ustala się na podstawie potrzeb rynkowych, społecznych i środowiskowych. Wybierając miejsce, w którym ma znaleźć się taki obiekt, uwzględnia się m.in. natężenie ruchu na danym odcinku, kwestie prawne czy warunki gruntowo-wodne.
Niekiedy istniejące już stacje paliw zostają w odpowiedni sposób skomunikowane z drogami ekspresowymi czy autostradami. Taką możliwość dopuszcza się wyłącznie w przypadku obiektów spełniających precyzyjne wymogi co do bezpieczeństwa użytkowników i jakości oferowanych usług.
Miejsce obsługi podróżnych: podział na kategorie
Miejsca obsługi podróżnych znajdujące się na drogach szybkiego ruchu muszą zapewniać obsługę kierowców i ich pasażerów na odpowiednim poziomie. Biorąc pod uwagę zakres świadczonych usług, MOP-y zostały podzielone na III kategorie. Do I kat. zalicza się 127 obiektów nadzorowanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA). Do II i III kat. należą miejsca obsługi podróżnych zarządzane przez partnerów prywatnych wybieranych w konkurencyjnych przetargach. W 2021 roku operatorami 104 MOP-ów były m.in. firmy, takie jak PKN Orlen, BP, Lotos, Circle K czy Shell.
Podział na kategorie miejsc obsługi podróżnych wyszczególniono we wspomnianych wcześniej przepisach dotyczących autostrad płatnych. Na podstawie regulacji każdej z kategorii przypisuje się dwa rodzaje usług. Pierwsza grupa świadczeń jest wymagana i musi znaleźć się w obiekcie zaliczającym się do danej kategorii. Druga — może być oferowana w zależności od potrzeb.
Miejsce obsługi podróżnych I kategorii
MOP na autostradzie i drodze ekspresowej zaliczający się do kategorii I pełni funkcję wypoczynkową. W ramach wymaganych świadczeń oferuje:
- stanowiska postojowe dla pojazdów osobowych i ciężarowych;
- jezdnie manewrowe;
- toalety (niekiedy także prysznice);
- urządzenia wypoczynkowe.
W miejscach obsługi podróżnych I kat. mogą funkcjonować również obiekty małej gastronomii — np. bistro.
W ramach opcjonalnych świadczeń niektóre obiekty zapewniają dostęp do miejsc parkingowych dla pojazdów z ładunkiem niebezpiecznym (np. MOP Ostróżne, MOP Cibory) i punkty zrzutu nieczystości płynnych (np. MOP Występa Zachód, MOP Gorzelanka).
Miejsce obsługi podróżnych II kategorii
Miejsca obsługi podróżnych II kat. to obiekty o funkcji wypoczynkowo-usługowej. W tego rodzaju punktach muszą być dostępne:
- parking dla samochodów osobowych i ciężarowych;
- jezdnie manewrowe;
- urządzenia wypoczynkowe;
- toalety (czasem można znaleźć tam również prysznice);
- stacja paliw;
- miejsce obsługi pojazdów;
- lokale gastronomiczno-handlowe;
- punkt informacji turystycznej.
Wybrane MOP-y II kat. proponują podróżującym również stanowiska do ładowania pojazdów elektrycznych (np. MOP Rudniki Południe, MOP Malankowo), miejsce zrzutu nieczystości (np. MOP Machnacz) czy warsztat (np. MOP Komorów, MOP Chrząstów). Większość obiektów tej kategorii oferuje też parkingi dla pojazdów z ładunkiem niebezpiecznym.
Miejsce obsługi podróżnych III kategorii
MOP na autostradzie i drodze ekspresowej zaliczający się do III kat. oferuje największy zakres usług. Takie obiekty muszą zapewniać:
- miejsca postojowe dla aut osobowych i ciężarowych;
- strefy wypoczynku;
- sanitariaty — toalety (często wyposażone również w prysznice);
- stację paliw;
- miejsce obsługi pojazdów;
- punkty gastronomiczno-handlowe;
- obiekt informacji turystycznej;
- miejsca noclegowe — hotel lub motel.
W ramach dodatkowych świadczeń miejsca obsługi podróżnych III kat. mogą oferować dostęp do poczty, banku, biura turystycznego czy agencji ubezpieczeniowej. Ponadto niekiedy gwarantują również stanowiska do ładowania pojazdów elektrycznych (np. MOP Kraśnik Dolny), miejsce zrzutu nieczystości (np. MOP Markuszów Południe, MOP Krzyżanów Wschód), myjnię (np. MOP Kępnica, MOP Morawica) czy warsztat (np. MOP Młyński Staw).
Podsumowanie
- MOP to skrót od zwrotu miejsce obsługi podróżnych. Jest to obiekt wypoczynkowy lub wypoczynkowo-usługowy, które znajduje się na autostradzie lub na drodze szybkiego ruchu.
- Miejsca obsługi podróżnych mają oferować kierowcom i ich pasażerom usługi niezbędne do zapewnienia komfortu i bezpieczeństwa.
- MOP-y dzielą się na III kategorie. Obiekty I kat. zapewniają podstawowe usługi wypoczynkowe — toalety czy miejsca postojowe. MOP-y II i III kat. są bardziej rozbudowane. Oprócz sanitariatów i parkingów udostępniają m.in. stacje paliw, lokale gastronomiczne, stanowiska obsługi pojazdów czy informację turystyczną.
