Długie podróże, zwłaszcza autostradami, dla wielu kierowców są męczące. Producenci samochodów stosują rozwiązania mające na celu poprawić komfort i bezpieczeństwo jazdy. Jednym z nich jest tempomat. Dowiedz się, do czego służy oraz w jaki sposób go używać.
- Tempomat – co to jest?
- Tempomat – jak działa?
- Jak włączyć i wyłączyć tempomat?
- Jakie są rodzaje tempomatów?
- Czym jest tempomat aktywny?
- Jak działa tempomat predykcyjny?
- Czy można zamontować tempomat w aucie, które nie jest w niego fabrycznie wyposażone?
- Najważniejsze zalety i wady tempomatu
- Jakie inne systemy są montowane we współczesnych samochodach?
- Warto wiedzieć
Tempomat – co to jest?
Tempomat to elektroniczny system kontrolujący przepustnicą. Umożliwia jazdę ze stałą zadaną prędkością bez konieczności naciskania pedału gazu. Co istotne, utrzymują ją bez względu na ukształtowanie terenu, a to znacząco poprawia komfort prowadzenia samochodu. Współczesne tempomaty bazujące na elektronicznych układach zastąpiły urządzenia, których podstawą działania była zasada mechaniczna.
Tempomat – jak działa?
Kierowca ustala prędkość, z jaką ma poruszać się samochód. W zależności od konkretnego modelu auta włącznik tempomatu znajduje się przy kierownicy lub na desce rozdzielczej. Po jego uruchomieniu czujniki analizują położenie pedału gazu i hamulca. Sterownik ustawia przepustnicę w taki sposób, aby do silnika trafiała mniejsza lub większa dawka paliwa niezbędna do utrzymania zadanej prędkości. Dzięki temu pojazd może poruszać się bez konieczności samodzielnej obsługi gazu i hamulca.
Jak włączyć i wyłączyć tempomat?
Zanim włączysz tempomat, samochód musi osiągnąć pożądaną prędkość. Aby go uruchomić, musisz użyć wspomnianego już przycisku. Najczęściej jest on montowany na kierownicy, a nieco rzadziej na desce rozdzielczej. Na przycisku powinien znajdować się poniższy symbol (po uruchomieniu tempomatu zobaczysz go również na wyświetlaczu swojego auta).
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tempomat
Jeśli chcesz wyłączyć tempomat, musisz nacisnąć hamulec lub sprzęgło (w autach z manualną skrzynią biegów).
Jakie są rodzaje tempomatów?
Tempomat podstawowy to system CCS, czyli Cruise Control System. Jak już wiesz, utrzymuje stałą prędkość bez względu na to, czy auto porusza się po równej czy pochyłej powierzchni. Na rynku dostępne są jednak bardziej rozbudowane systemy, czyli tempomaty ACC – Adaptive Cruise Control oraz predykcyjne PCC – Predictive Cruise Control. Warto dowiedzieć się nieco więcej na jego temat.
Czym jest tempomat aktywny?
Tempomat aktywny (ACC), nazywany także adaptacyjnym, to nowoczesna wersja omawianego systemu. Nie tylko utrzymuje zadaną prędkość, ale także dostosowuje ją do aktualnych warunków drogowych. Pełni funkcję elektronicznego asystenta kierowcy i wspiera go w trakcie jazdy.
| Pamiętaj! Korzystanie z tempomatu aktywnego nie zwalnia Cię z obowiązku zachowania czujności i bacznej obserwacji tego, co dzieje się na drodze. |
System ten jest wyposażony w radar lub lidar, czyli laserowe urządzenie analizujące ruch innych pojazdów. Wysyła sygnał w formie fal, które odbijają się od przeszkody i wracają do czujnika. Na tej podstawie obliczana jest odległość między nią a pojazdem wyposażonym w aktywny tempomat. System ACC współpracuje m.in. z układami ASR i ABS i umożliwia samoczynne hamowanie i przyspieszanie. Jeśli pojazd jadący z przodu zacznie hamować lub przyspieszać, aktywny tempomat zmniejszy lub zwiększy prędkość także Twojego samochodu.
Jak działa tempomat predykcyjny?
Tempomat predykcyjny to najnowocześniejszy rodzaj systemu. Jest wyposażony w funkcje tempomatu adaptacyjnego, a dodatkowo jest w stanie przewidywać kolejne manewry pojazdu dzięki m.in. nawigacji online czy kamerze odczytującej znaki drogowe.
Może dostosować prędkość pojazdu do ukształtowania drogi np. zmniejszyć ją przy dojeżdżaniu do ronda czy przed zatorem, którego kierowca jeszcze nie widzi.
Czy można zamontować tempomat w aucie, które nie jest w niego fabrycznie wyposażone?
Tak, można zamontować tempomat w aucie, które nie zostało wyposażone w ten system, ale tylko wtedy, gdy spełnia określone wymogi techniczne. Przeszkodą może być np. komputer pokładowy bez odpowiednich funkcji. Jeśli chcesz wyposażyć swój samochód w tempomat, znajdź wykwalifikowanego mechanika, który specjalizuje się w tego typu zadaniach.
Najważniejsze zalety i wady tempomatu
Do najważniejszych zalet tempomatu można zaliczyć:
- poprawę komfortu jazdy – dzięki temu, że kierowca nie musi cały czas operować gazem i hamulce, pokonywanie długich tras jest mniej męczące,
- zwiększenie bezpieczeństwa – kierowca nie musi skupiać się na przyspieszaniu i hamowaniu, a całą swoją uwagę może poświęcić temu, co dzieje się na drodze,
- ekonomiczną jazdę – tempomat płynnie steruje prędkością pojazdu, a brak gwałtownych przyspieszeń może ograniczyć zużycie paliwa.
System ten zdaje egzamin przede wszystkim na drogach szybkiego ruchu, czyli ekspresówkach i autostradach. To właśnie na takich trasach można najlepiej wykorzystać jego możliwości. Pomaga uniknąć mandatu, jeśli zostanie on włączony przy prędkości dopuszczanej przez przepisy.
Tempomat nie jest jednak zupełnie wolny od wad. Mimo iż w większości przypadków zwiększa bezpieczeństwo podróżowania, to w przypadku niektórych kierowców może obniżać ich koncentrację i czujność. Klasyczny tempomat nie jest w stanie dostosować prędkości do aktualnych warunków, a brak skupienia może skutkować niebezpiecznym zdarzeniem drogowym.
Jakie inne systemy są montowane we współczesnych samochodach?
Oprócz tempomatów w samochodach schodzących z linii produkcyjnych montowane są także inne systemy zwiększające komfort i bezpieczeństwo:
- ABS (Antiblock Braking System) – to system zapobiegający blokowaniu kół w trakcie hamowania, chroniący przed poślizgiem. Przy nagłym naciśnięciu hamulca czujniki prędkości obrotowej kół monitorują ruch każdego z nich. W przypadku wykrycia, że któreś z nich zaczyna się blokować, system zmniejsza siłę hamowania na dane koło. Dzięki temu kierowca może łatwiej zapanować nad pojazdem;
- ESP (Electronic Stability Program) – to system poprawiający stabilność w trakcie jazdy głównie przy wykonywaniu nagłych manewrów, np. hamowania. Zapobiega utracie kontroli nad pojazdem. Bazuje na zaawansowanych czujnikach monitorujących parametry auta. System ten jest szczególnie przydatny przy trudnych warunkach pogodowych;
- BAS (Brake Assist System) – to system wspomagający hamowanie. Zwiększa ciśnienie w układzie hydraulicznym i ułatwia nagłe zatrzymanie pojazdu w awaryjnych sytuacjach. Wykrywa on gwałtowny, ale zbyt słaby nacisk na pedał hamulca i automatycznie zwiększa siłę hamowania. Działa bardzo szybko, a to niezwykle ważne w sytuacjach zagrożenia, gdy zatrzymanie pojazdu może zapobiec niebezpieczeństwu;
- EBD (Electronic Brakeforce Distribution) – to system elektronicznego rozkładu siły hamowania nie tylko między kołami przedniej i tylnej osi, ale także lewymi i prawymi kołami. W ten sposób zapewnia wysoką skuteczność wytracania prędkości nawet w najbardziej ekstremalnych sytuacjach np. na śliskiej nawierzchni. Równomiernie rozkłada siłę hamowania, dzięki czemu pojazd zachowuje stabilność, a kierowca ma kontrolę nad torem jazdy.
W nowoczesnych samochodach montowany jest również system eCall. Jest on obowiązkowy w autach osobowych i dostawczych do 3,5 t, które uzyskały homologacje po 31 marca 2018 r. Umożliwia on szybkie manualne lub automatyczne wezwanie pomocy. Korzysta z czujników zamontowanych w pojeździe i wykrywa zderzenie. Przy użyciu sieci telefonii komórkowej łączy się ze służbami ratunkowymi i przekazuje dane elektroniczne lub nawiązuje połączenie głosowe.
Warto wiedzieć
- Tempomat to elektroniczny system, który sprawuje kontrole na przepustnicą. Utrzymuje stałą prędkość jazdy, ustawioną przez kierowcę.
- Tempomat składa się m.in. z czujników położenia pedału gazu i hamulca oraz sterownika przepustnicy. Jednostka sterująca kontroluje rzeczywistą prędkość pojazdu i porównuje ją z zadaną przez kierowcę. W razie potrzeby koryguje ją z wykorzystaniem elementów nastawczych.
- Aby uruchomić tempomat, należy użyć przycisku, który znajduje się zazwyczaj na kierownicy lub desce rozdzielczej.
- Tempomat adaptacyjny (aktywny) utrzymuje stałą prędkość pojazdu, a dodatkowo dostosowuje ją do aktualnych warunków. Tym samym zwiększa komfort i bezpieczeństwo.
- Najnowocześniejszym rozwiązaniem są tempomaty predykcyjne. Nie tylko utrzymują stałą prędkość i automatycznie przyspieszają lub zwalniają, ale także kontrolują m.in. natężenie ruchu drogowego czy ewentualne przeszkody, których kierowca jeszcze nie widzi np. ostry zakręt lub zator.
- Tempomat można zamontować także w autach, które nie są w niego fabrycznie wyposażone. Wszystko zależy jednak od parametrów technicznych samochodu.
- Korzystanie z tempomatu zwiększa komfort i bezpieczeństwo jazdy.
