Do budowy dróg, a dokładniej ich nawierzchni, wykorzystywane są mieszanki mineralno-asfaltowe oraz beton cementowy. Oba te rozwiązania mają swoje wady i zalety, które bezpośrednio wpływają m.in. na trwałość. Warto wiedzieć, co jest lepsze – drogi betonowe czy asfaltowe. Przekonaj się, jak wybór nawierzchni przez wykonawcę wpływa na komfort i bezpieczeństwo użytkowników dróg.
Wybór rodzaju nawierzchni – co warto wiedzieć?
Do 2019 r. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) wymagała od wykonawców niektórych dróg (głównie dróg ekspresowych S7 i S17) wykonywania nawierzchni z betonu cementowego. Jednak po uwzględnieniu różnic w doświadczeniu firm zajmujących się budową odcinków, ich zasobami kadrowymi i sprzętowymi oraz dostępnością materiałów zdecydowano o odejściu od tego obowiązku. Oznacza to, że od 2019 r. to od wykonawcy realizującego kontrakty w ramach systemu „Projektuj i buduj” zależy, na jaki rodzaj nawierzchni się zdecyduje.
| „Mamy świadomość, że część producentów i dostawców danych technologii chciałaby, abyśmy określali z góry rodzaj technologii. Mając jednak na względzie uwarunkowania rynkowe oraz jednolity standard wymagań technicznych, zależy nam, aby to dany wykonawca wybierał technologię, w której się specjalizuje i którą jest w stanie wykonać zgodnie z wymaganiami jakościowymi. […]” 1– tak decyzję uzasadniał Tomasz Żuchowski, szef GDDKiA w latach 2018-2024. |
Możliwość wyboru nawierzchni na konkretnym odcinku drogi ma ograniczać ryzyko przestojów związanych np. z brakiem dostępności materiałów. GDDKiA wymaga jednak, aby wszystkie odcinki spełniały określone normy jakościowe, od których zależy ich trwałość i bezpieczeństwo użytkowania.
| Warto wiedzieć! Bez względu na zastosowaną technologię przy budowie dróg klasy A i S, czyli autostrad i ekspresówek, należy uwzględnić minimalny okres eksploatacji wynoszący 30 lat. |
Zalety i wady drogi betonowej
Drogi betonowe są droższe w budowie i wiążą się z wysokimi kosztami początkowymi. Jednak ich żywotność nierzadko wynosi nawet 40 lat. Nie wymagają one częstego przeprowadzania remontów, dlatego koszty utrzymania nawierzchni betonowej w dłuższej perspektywie będą niższe.
Do innych zalet tej technologii można zaliczyć także:
- odporność na obciążenia – beton może być stosowany w przypadku odcinków intensywnie eksploatowanych głównie przez auta ciężarowe,
- odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne – beton jest odporny na działanie wysokich temperatur i promieni UV, dzięki czemu nie deformuje się,
- odporność na ścieranie – nawierzchnia betonowa dłużej jest gładka, a to przekłada się na wyższy komfort kierowców.
Jasna nawierzchnia drogi betonowej jest dobrze widoczna także przy niekorzystnych warunkach atmosferycznych, a więc zapewnia większe bezpieczeństwo jej użytkowników. Dla wielu osób ważnym argumentem przemawiającym na korzyść tej technologii jest także aspekt ekologiczny. Beton z rozbiórki drogi można bowiem ponownie wykorzystać np. jako kruszywo do podbudowy nowych odcinków. Dłuższa żywotność to z kolei brak konieczności częstego przeprowadzania remontów, a tym samym zużycia materiałów i emisji dwutlenku węgla podczas prac sprzętu budowlanego.
Największe wyzwania związane z budową dróg betonowych dotyczą zdecydowanie wyższego reżimu technologicznego niż w przypadku nawierzchni asfaltowych. Niezbędne jest dysponowanie specjalistycznym i kosztowym sprzętem, a także odpowiednie zaplanowanie frontu robót. Jest to konieczne, aby wykonawca uniknął przestojów związanych np. z częstym przenoszeniem maszyn.
Układanie betonu wymaga odpowiednich warunków atmosferycznych. Prace nie mogą być prowadzone np. podczas upałów przekraczających 25°C, gdyż wysoka temperatura zaburza proces wiązania materiału. Pojawia się wtedy ryzyko pęknięć oraz obniżenie wytrzymałości. Warto pamiętać także o tym, że sam proces dojrzewania betonu trwa około 28 dni. Oznacza to, że wykonana z niego nawierzchnia może być dopuszczona do użytkowania zdecydowanie później niż w przypadku drogi asfaltowej.
Zalety i wady drogi asfaltowej
Budowa drogi asfaltowej wiąże się z niższymi kosztami początkowymi, a realizacja inwestycji trwa krócej niż w przypadku odcinków betonowych. Jednak ze względu na mniejszą trwałość wymaga przeprowadzania częstych remontów. Warstwa ścieralna nawierzchni asfaltowej powinna być wymieniana średnio co 12-15 lat, a to generuje wyższe koszty eksploatacji.
Podróżowanie drogą wykonaną w tej technologii jest bardziej komfortowe. Asfalt zapewnia bowiem większą elastyczność nawierzchni, a to gwarantuje płynniejszą oraz cichszą jazdę. Materiał ten tłumi drgania i nierówności podłoża. Podróżujący drogą asfaltową mogą więc liczyć na wyższy komfort niż podczas jazdy po odcinkach betonowych.
Najistotniejsze ograniczenia tego rodzaju materiału, oprócz jego niższej żywotności, to:
- mniejsza odporność na obciążenia,
- podatność na warunki atmosferyczne (asfalt może mięknąć w upalne dni oraz pękać podczas mrozów),
- podatność na odkształcenia.
Ciemniejsza nawierzchnia drogi asfaltowej jest gorzej widoczna po zmroku i przy niesprzyjających warunkach atmosferycznych. Może to negatywnie wpływać na bezpieczeństwo użytkowników.
Co decyduje o wyborze konkretnej technologii wykonywania nawierzchni?
Wykonawcy przy wyborze konkretnej technologii wykonywania nawierzchni dróg powinni uwzględniać m.in. następujące czynniki:
- natężenie ruchu – na odcinkach, po których porusza się dużo aut np. na autostradach, zaleca się stosowanie dróg betonowych, które są bardziej odporne na uszkodzenia; nawierzchnia asfaltowa to dobre rozwiązanie na trasach o niskim i średnim natężeniu ruchu;
- warunki gruntowe – na obszarach, na których teren jest nierówny lub niestabilny lepiej sprawdzi się nawierzchnia asfaltowa, która jest elastyczna i dobrze znosi niewielkie osiadanie gruntu; beton jest sztywnym materiałem, dlatego wymaga stabilnego i dobrze przygotowanego podłoża, aby nie pojawiły się na nim pęknięcia;
- koszty inwestycji – budowa drogi asfaltowej jest tańsza oraz trwa krócej, jednak jest ona mniej trwała, a to wiąże się z koniecznością wykonywania remontów. Nawierzchnia betonowa jest bardziej stabilna, ale droższa, jednak nie wymaga tak częstych napraw.
Przed podjęciem decyzji warto również uwzględnić dostępność materiałów oraz zaplecze techniczne. Na obszarach, na których działają wytwórnie asfaltu, bardziej opłacalne będzie zastosowanie właśnie tego materiału. Z kolei dostępność cementowni i betoniarni sprawia, że pod względem finansowym korzystniejszy będzie wybór technologii betonowej.
Źródła:
- https://www.gov.pl/web/gddkia/nawierzchnie-asfaltowe-czy-betonowe-sprawdzmy-co-wybieraja-wykonawcy
- https://www.bta-czasopismo.pl/wp-content/uploads/2025/02/60_Na-autostradach-i-drogach-ekspresowych-przybylo-ok.-17-km-nawierzchni-betonowych.pdf?utm_source=chatgpt.com
- https://www.polskicement.pl/trwa-budowa-prawie-100-km-drog-szybkiego-ruchu-z-nawierzchnia-betonowa/
Warto wiedzieć
- Od 2019 r. to wykonawcy realizujący kontrakty w ramach systemu „Projektuj i buduj” decydują o wyborze materiału, z którego zostanie wykonana nawierzchnia dróg.
- Drogi betonowe są wytrzymałe oraz odporne na obciążenia, ścieranie i niekorzystne warunki atmosferyczne.
- Koszt budowy drogi z nawierzchnią betonową jest wyższy niż asfaltową, jednak pierwsze z nich nie wymagają częstych prac konserwacyjnych. Finalnie ich utrzymanie jest więc tańsze.
- Budowa drogi betonowej wymaga dysponowania odpowiednim sprzętem oraz zachowania reżimu technologicznego. Materiał ten nie może być układany przy niesprzyjających warunkach atmosferycznych, głównie podczas upałów przekraczających 25°C.
- Żywotność drogi betonowej to nawet 40 lat.
- Drogi asfaltowe są tańsze w budowie, ale ze względu na niższą żywotność wymagają częstych remontów i wymiany warstwy ścieralnej co 12-15 lat. To generuje wyższe koszty utrzymania.
- Drogi asfaltowe są mało odporne na duże obciążenia oraz są wrażliwe na wysoką i niską temperaturę.
- Przy wyborze technologii wykonywania nawierzchni wykonawcy uwzględniają m.in. koszty inwestycji, przewidywalne natężenie ruchu oraz warunki gruntowe. Nie bez znaczenia jest także dostępność surowców.
