Wlekący się lewym pasem samochód to zmora, która może zdarzyć się na każdej drodze o co najmniej dwóch pasach ruchu w jednym kierunku. Czy możesz wyprzedzić takiego spacerowicza prawym pasem ruchu? Ta kwestia jest szczególnie istotna na autostradzie. W końcu wybrałeś taki rodzaj drogi, żeby móc się jak najszybciej przemieścić, a nie podziwiać widoki.
Z tego artykułu dowiesz się więcej o tym kontrowersyjnym temacie, jakim jest wyprzedzanie z prawej strony na autostradzie i innych drogach.
Czy można wyprzedzać prawym pasem na autostradzie?
W naszym kraju możesz spotkać się z zupełnie sprzecznymi odpowiedziami na to pytanie. Jedni powiedzą, że zdecydowanie tak, a inni, że absolutnie nie. Dlaczego są tak skrajne opinie dotyczące wyprzedzania z prawej strony na autostradzie? Może najpierw zajrzyjmy do przepisów.
I tak ustawa Prawo o ruchu drogowym mówi w art. 24 ust. 3 , że: „Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu przejeżdżać z lewej strony wyprzedzanego pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 4, 5, 10 i 12.”
Ustęp 4 dotyczy wyprzedzania pojazdów szynowych, więc na autostradzie nie ma zastosowania. Ustęp 5 mówi o wyprzedzaniu pojazdu, który sygnalizuje zamiar skrętu w lewo, co też nie powinno mieć miejsca na autostradzie. Ustęp 12 też nas nie interesuje, gdyż traktuje o wyprzedzaniu rowerem.
Sednem w tej sprawie jest art. 24 ust. 10, który brzmi: „Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy zachowaniu warunków określonych w ust. 1 i 7:
1) na jezdni jednokierunkowej;
2) na jezdni dwukierunkowej, jeżeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone są do jazdy w tym samym kierunku.”
W punkcie 1 jasno wskazano, że na jezdni jednokierunkowej wyprzedzanie z prawej strony jest dozwolone. A zgodnie z art. 4 pkt. 11 ustawy o drogach publicznych w definicji autostrady podano, że autostrada to droga posiadająca oddzielne jezdnie dla obu kierunków ruchu. Tak więc autostrada to dwie osobne jezdnie jednokierunkowe. Wynika z tego, że pojazdom jadącym prawym pasem ruchu wolno wyprzedzić tych, którzy korzystają z lewego pasa z ich prawej strony.
Niektórzy jednak podnoszą tu kwestię znaku drogowego, który jest umieszczany przy wjazdach na autostradę. Chodzi o znak C-5, czyli nakaz jazdy prosto. Twierdzą, że skoro przy wjazdach postawiono ten znak, to nie ma tu do czynienia z jezdnią jednokierunkową, bo w takim wypadku postawiono by znak D-3 droga jednokierunkowa. Czy jest to argument, który sprawia, że wyprzedzanie z prawej strony na autostradzie jest zabronione? Niekoniecznie.
Znak D-3 to znak informacyjny, podobnie jak znak D-9 autostrada oznaczający początek albo kontynuację autostrady. Tak więc znak D-9 informuję Cię, że wjeżdżasz na autostradę, czyli już z samego założenia jezdnię jednokierunkową. Na wjazdach na autostradę nie stoją też znaki z ograniczeniem prędkości do 140 km/h, bo ta informacja mieści się w znaku D-9 autostrada.
Znaki C-5 umieszczane przy wjazdach na autostradę są w tych miejscach dla bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu. Kierowca, który widzi znak D-9 powinien wiedzieć, że wjeżdża na autostradę, czyli jezdnię jednokierunkową przeznaczoną tylko i wyłącznie dla pojazdów samochodowych o maksymalnej dopuszczalnej prędkości 140 km/h. Jednak zdarzają się kierujący pojazdem, który mimo znaku D-9 wjeżdżają pod prąd na autostradę. Przed takimi manewrami ma dodatkowo chronić znak C-5, czyli nakaz jazdy prosto.
Co grozi za wyprzedzanie prawym pasem?
Za wykonanie manewru wyprzedzania w niewłaściwy sposób, podobnie jak za inne niedozwolone zachowania na drodze, grozi Ci kara w postaci mandatu i dopisania punktów karnych do Twojego konta jako kierowcy. Jaką kwotą i iloma punktami możesz zostać obciążony? Według taryfikatora za wyprzedzanie z niewłaściwej strony grozi Ci mandat w wysokości 1000 zł. Natomiast Twoja pula punktów karnych może wzrosnąć o 3 za ten czyn.
Jako kierujący samochodem przy wyprzedzaniu zawsze zachowuj szczególną ostrożność i bezpieczny odstęp od innego pojazdu czy uczestnika ruchu. Jest to tym bardziej ważne, jeśli wyprzedzasz z prawej strony, a zwłaszcza na autostradzie, gdzie rozwija się duże prędkości.
Nawet gdy ten manewr jest dozwolony, pamiętaj żeby zachować ograniczone zaufanie do jadącego pojazdem, który zajmuje lewy pas. Jeśli taki kierowca wlecze się, może to być wynikiem jego niezdecydowania, niedostatecznej znajomości przepisów ruchu drogowego albo braku umiejętności. Dlatego w momencie gdy spostrzeże się, że utrudnia ruch może nagle postanowić zmienić pas na prawy. Niekoniecznie upewniając się czy jest on wolny. Przy prędkości 140 km/h takie manewry mogą być bardzo niebezpieczne.
Dlatego przed każdym wyprzedzaniem zweryfikuj, czy możesz je wykonać bezpiecznie. Czasami może się okazać, że lepiej odpuścić i posłuchać, co radzi Radosław Chrzanowski, instruktor sportu samochodowego w Automobilklubie Rzemieślnik:
„Pamiętajmy, że jako kierujący musimy dostosować prędkość do obecnie panujących warunków na drodze. W związku z tym możemy jechać z prędkością 140 km/h, ponieważ pozwala nam na to infrastruktura, ale są takie sytuacje, kiedy taka prędkość jest za duża. Jest to wzmożony ruch, są to złe warunki pogodowe, jest to ograniczona widoczność.„
Wyjątek w wyprzedzaniu prawym pasem na autostradzie
Jeśli nie jesteś przekonany, co do tego, że autostrada to droga, która składa się z dwóch jezdni jednokierunkowych, to możesz ze stuprocentową pewnością skorzystać z art. 24 ust. 10 pkt. 2. Mówi on, że jeśli poza obszarem zabudowanym jezdnia dwukierunkowa posiada co najmniej trzy pasy ruchu do jazdy w tym samym kierunku, to wyprzedzanie z prawej strony jest jak najbardziej zgodne z prawem. Jednak w odniesieniu do autostrad czy dróg szybkiego ruchu w Polsce, to trzech wyznaczonych pasów ruchu w jednym kierunku można ze świeczką szukać.
Znacznie łatwiej punkt 2 zastosować w mieście. Dlaczego? Bo jeśli na obszarze zabudowanym jezdnia dwukierunkowa ma co najmniej dwa pasy ruchu do jazdy w tym samym kierunku, to wyprzedzanie pojazdu z prawej strony jest dozwolone. W terenie zabudowanym jest dość dużo takich dróg, zwłaszcza w większych aglomeracjach.
Jednak bez względu na to którą stroną czy pasem ruchu wyprzedzasz, przy wykonywaniu tego manewru musisz zawsze pamiętać o kilku ważnych rzeczach. Jasno mówi o nich cytowana już wcześniej ustawa Prawo o ruchu drogowym w art. 24 ust. 1 i 7. Może zajmijmy się najpierw ustępem 1. Obliguje Cię on jako kierowcę do wykonania następujących kroków przed wyprzedzaniem:
- zanim zaczniesz wyprzedzanie musisz upewnić się, że masz do tego manewru odpowiednią widoczność oraz dysponujesz wystarczającym miejscem, żeby nie doprowadzić do utrudnienia komukolwiek ruchu przez swoje zachowanie,
- Twoim obowiązkiem jest też sprawdzenie czy pojazd poruszający się za Tobą nie rozpoczął wyprzedzania,
- musisz też zweryfikować czy kierowca, który jedzie przed Tobą i zajmuje ten sam pas ruchu nie sygnalizuje zamiaru wyprzedzania, zmiany pasa ruchu albo kierunku jazdy.
Natomiast art. 24 ust. 7 tej ustawy mówi w jakich sytuacjach wyprzedzanie jest zabronione. Zaraz objaśnimy to szerzej.
Gdzie nie można wyprzedzać z prawej strony?
Ustawodawca zabrania wyprzedzania:
- w momencie dojeżdżania do wierzchołka wzniesienia,
- na zakręcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi,
- w miejscu skrzyżowania, z tym że nie dotyczy to skrzyżowań o ruchu okrężnym albo gdzie ruch jest kierowany.
Zapisy te dotyczą wyprzedzania zarówno z lewej jak i prawej strony. Jednak i od tych zakazów istnieją wyjątki. I tak wyprzedzanie w miejscach o których mowa w punkcie 1 i 2 jest dozwolone na jezdni jednokierunkowej, czyli na przykład na autostradach czy na większości dostępnych w Polsce drogach ekspresowych.
Manewr wyprzedzania w takich miejscach nie jest zabroniony również na jezdni dwukierunkowej, ale tylko w miejscu, gdzie są wyznaczone pasy ruchu i dodatkowo kierowca nie wjeżdża na stronę jezdni, która jest przeznaczona do jazdy w przeciwnym kierunku – dotyczy to odcinka na, którym zabraniają tego znaki.
Autostrady, co do zasady, mają oddzielne jezdnie, więc nie ma na nich możliwości wjechania na część jezdni, która przeznaczona jest do ruchu w przeciwnym kierunku. Skrzyżowań też nie powinno być na tym rodzaju dróg, więc praktycznie omawiany tu ustęp 10 nie ma zastosowania na autostradach.
Wyprzedzać z prawej strony na pewno jednak nie można w miejscu, gdzie wyprzedzanie jest w ogóle zabronione przez znaki drogowe. Może to dotyczyć praktycznie każdej drogi czy to w mieście, czy też autostrady. Na ogół są to miejsca szczególnie niebezpieczne ze względu na ukształtowanie terenu, warunki pogodowe, czy natężenie ruchu.
Wyprzedzanie z prawej i lewej strony jest również zabronione na drogach wielopasmowych na przejściach dla pieszych i w ich okolicy.
Podsumowanie
- Wyprzedzanie z prawej strony na autostradzie o dwóch pasach ruchu w jednym kierunku jest tematem spornym.
- Autostrada to z definicji droga posiadająca oddzielne jezdnie dla obu kierunków ruchu, czyli dwie jezdnie jednokierunkowe.
- Wyprzedzanie z prawej strony dozwolone jest na jezdni jednokierunkowej.
- Wyprzedzanie z prawej strony możliwe jest też na jezdni dwukierunkowej w obszarze zabudowanym, jeśli ma ona co najmniej dwa pasy ruchu do jazdy w jednym kierunku.
- Wyprzedzać z prawej strony możesz też poza terenem zabudowanym na jezdni dwukierunkowej, jeśli posiada ona co najmniej trzy pasy ruchu do jazdy w danym kierunku.
- Bez względu na to, z której strony wyprzedzasz, upewnij się czy masz dobrą widoczność i dostateczne miejsce na ten manewr.
- Znak zakaz wyprzedzania zabrania Ci wyprzedzania i z prawej, i z lewej strony.
- Pamiętaj, że przy wyprzedzaniu najważniejsze jest zachowanie bezpieczeństwa.
